چاپ مرکزی

 کتابی است به زبان ارمنی که 180 سال پس از اختراع کارت ویزیت چاپ گوتنبرگ، در 1051 هـ .ق./1641 م. در جلفای اصفهان و به کوشش کشیشان ارمنی چاپ شد (رائین، اسماعیل، 1347، ص 23). این کتاب شرح احوال مقدسان و عده‌ای از روحانیان مسیحی بود که «در 705 صفحه و با ابعاد 5/25 × 18 و به صورت دو ستونی چاپ شده است ... و ساختن همة وسایل چاپ کتاب مذکور، حتی کاغذ آن ... پس از سه سال کار خستگی‌ناپذیر» (رائین، اسماعیل ، 1347، ص 24) به دست همان کشیشان انجام گرفته است. چاپ کارت ویزیت چند سال بعد یکی از کشیشان جلفای اصفهان به اروپا رفت و شش سال در آنجا ماند و با شیوه‌های چاپ آشنا شد. سپس به ایران بازگشت و با خود یک ماشین چاپ و مقداری حروف سربی به همراه آورد. بنا به تحقیقات کار و میناسیان دربارة تاریخ چاپ در جلفای اصفهان، که اسماعیل رائین چاپ تراکت در کتاب خود بدان اشاره کرده است، فعالیت چاپی در جلفای اصفهان به دلایلی مدتی متوقف ماند تا سرانجام در 1098 هـ .ق./1687 م. چاپخانة کلیسای ارامنه به راه افتاد و چند کتاب در آن به چاپ رسید (رائین، اسماعیل، 1347، ص 26-27).